De Heilige Laurentiuskerk

Een nieuwe Laurentiuskerk:

 

In 1905 werd, nog voor de winter inviel, de fundering van de nieuwe kerk in beton gestort en direct na de winter, vroeg in 1906, werd gestart met het optrekken van de kerk.

De eerste steen, die op het priesterkoor aan de Evangeliezijde op 

vloerhoogte, is te zien, werd gelegd op 07-05-1906 door “bouwpastoor”, de Zeereerwaarde Heer G.A. Damen (Zoals hierop vermeld). De steen is van rood graniet met vergulde letters:

14 mei 1907 de inwijdingsviering. Mannen rechts, vrouwen links
14 mei 1907 de inwijdingsviering. Mannen rechts, vrouwen links

Achter die steen is een koker ingemetseld welke een perkament bevat, waarop staat aangegeven het jaar van de bouw alsmede de namen van de pastoor, architect (G. van Swaaij), aannemer (N.A. van Groenendael, die later ook de banken leverde), enz. Tevens bevat de koker ook geldstukken uit die tijd. De gebrand-schilder- de ramen werden geleverd door de firma Nicolas uit Roermond.  

 

De bouw duurde tot in mei 1907, er werd onafgebroken doorgewerkt, zodat 14 mei 1907 de eerste Heilige Mis in de voltooide kerk kon worden opgedragen. Op uitnodiging van de bisschop van Breda heeft Mgr. J.C. Meeuwissen, geboren te Oud Gastel, op deze 14e mei 1907 de kerk plechtig geconsacreerd. Het hoofdaltaar was nog niet geleverd en de inrichting was nog heel sober en lang niet gereed in de ogen van pastoor Damen.

De marteldood van de H. Laurentius, toegeschreven aan P.J.Verhagen
De marteldood van de H. Laurentius, toegeschreven aan P.J.Verhagen

Het hoofdaltaar uit de oude kerk, gewijd aan de patroonheilige St. Laurentius, was niet meer te gebruiken in de nieuwe kerk. Het schilderij, voorstellende de marteldood van de Heilge Laurentius, wat dit altaar door de eeuwen heen, tevens in de schuurkerk, sierde hangt nu nog altijd in de sacristie van de kerk.

Het nieuwe hoofdaltaar komt uit de ateliers van J. Blom te Utrecht en zijn geheel uit marmer en koper opgetrokken. De neven altaren alsmede de preekstoel komen uit het ateliers van J. Custers te Stratum. De tegelwerken zijn vervaardigd door “De Porseleinen Fles” “’t Hooft en Labouchère” uit Delft. Het smeedijzer werd gemaakt in Schiedam, door de firma Vincent. Bij de eindafrekening van de bouw in januari 1908 bleken de totale kosten ƒ 176.249,415 bedragen te hebben. De parochie heeft die schuld zonder noemenswaardige moeite kunnen aflossen.

 

De eerste 21 jaar waren de muren nog onbeschilderd wit. Pas in 1928 werd, in opdracht van pastoor Damen, begonnen met de beschildering van de kerk door J. Oosterman uit Blaricum. Dit duurde tot 1937. Vrijwel alle vlakken van de kerk zijn door hem met taferelen uit het Oude- en Nieuwe Testament gevuld, een ware encyclopedie van religieuze illustraties.

Het orgel uit 1690 werd in de nieuwe kerk herplaatst, maar nu zonder het barokke front en om plaats te winnen werd zo’n 1,5 meter noodmuur uit de toren gehakt. Hiervoor zou men later de tol betalen.

Het onderhoud aan de toren liet al jaren te wensen over en in 1936 vielen er zelfs tijdens “het Lof” brokstukken naar beneden. In de avond van 28 oktober 1944 kwamen kerk en toren onder zwaar Duits artillerievuur te liggen en een van de granaten sloeg door het dunnere stuk muur in de orgel-kast en ontplofte daar. Het orgel werd zeer zwaar beschadigd en is later door de firma Vermeulen uit Alkmaar hersteld. Men kan zich afvragen hoeveel van het 17de -eeuwse orgel nu nog bestaat. Ook de kerk liep zware schade op en na WO ll was er weinig geld voor herstel en werd er slechts provisorisch hersteld. Dit zorgde voor sterke achteruitgang van de beschilderingen door steeds weer terugkerende lekkages.

Drie nieuwe klokken werden ingezegend
Drie nieuwe klokken werden ingezegend

 

In 1947 werden er drie nieuwe klokken ingezegend en geplaatst gevolgd door noodreparaties aan de toren en ook de torentrans werd vernieuwd.

Reparatie torentrans 1948
Reparatie torentrans 1948

 

Het is dan al 1948. De balustrade kreeg zijn huidige vorm. Pas in de jaren’57 – ’59 werd een definitieve restauratie van de oorlogsschade aan de toren voltooid.

 

 

 

 

Op vrijdag 07 mei 1976 verschijnt een bericht in de St. Laurentiusklok, parochieblad voor Oud Gastel, een oproep van pastoor van Dam: “NU……..OF NOOIT”. De schilderwerken in de kerk zijn in zeer slechte staat en als de gemeenschap ze wil behouden moet er een grondige restauratie plaatsvinden. Alles wordt in het werk gesteld om dit voor elkaar te krijgen en met een vijftal lokale vrijwilligers volgt er een restauratie.

 

Schilders aan een bakkie koffie
Schilders aan een bakkie koffie

 

Dit vijftal, Piet Akkermans, Nard Heshof, Janus Hack, Fonds Scheepens en Jan van Keep worden bijgestaan door kunstschilder/restaurateur Gerard Wiegmans en zij werken 4 volle jaren aan de voltooiing van de restauratie. Op 01 juni 1980 verschijnt een bericht in de Klok: “DE KERK IS AF” en zijn de schilderwerken voltooid.

Restauratie klok 2013
Restauratie klok 2013

 

 

 

Op 23 april 2002 is de St. Laurentiuskerk officieel Rijksmonument geworden. De laatste decennia zijn er regelmatig onderhouds-werkzaamheden aan de toren en het met leien bedekte dak uitgevoerd en als laatste kan nog worden vermeldt dat de wijzerplaten van  het uurwerk in de toren zijn gerestaureerd in 2013.

 

Over onze Heilige Laurentiuskerk is een reportage gemaakt door “Ons West Brabant”. Deze streekomroep is een samenwerking voor de gemeente Etten-Leur, Moerdijk, Zundert en Halderberge. Hierin is de voormalige Lokale Omroep Oud Gastel Stampersgat (L.O.O.S.) opgegaan.

 

Deze reportage over de Heilige Laurentiuskerk is te zien op het You Tube kanaal en de Faceboek pagina van de omroep “Ons West Brabant”. 

 

Of klik: HIER

 

 

Terug naar het begin van de pagina

 

Bronverantwoording