St. Elisabethvloed, Aanleg Gastelse dijken

Nadat Arnoud van Leuven in 1287 gestorven was, werd het Land van Breda gesplitst in de heerlijkheden  Breda (de latere Baronie) en Bergen op Zoom (het latere Markizaat). Gastel werd door beide Heren bestuurd, het was ook in deze periode (1296) dat Gastel een eigen schepenbank kreeg. 

Door de gestegen zeespiegel en het ingeklonken veengebied vinden in deze periode constant overstromingen plaats.

Impressie van mogelijke situatie ten tijde van de omdijking
Impressie van mogelijke situatie ten tijde van de omdijking
Mogelijke impressie van overstromingen en aanwas
Mogelijke impressie van overstromingen en aanwas

Mogelijk zijn naar aanleiding van de stormen en de daarop volgende overstromingen van het hogere centrale gebied van Gastel de defensieve Oudedijk en Achterdijk aangelegd.

Het hoogtepunt van deze overstromingen is wel de St. Elisabethvloed van 1421. Het water kwam het land in tot ver voorbij Dordrecht, 72 dorpen en gehuchten verdwenen onder het water. Heden ten dage zijn nog altijd de sporen goed te zien. Met name de Biesbosch is daar een goed voorbeeld van. Maar ook in 1425 en andere jaren in de periode van de late middeleeuwen, werden de laaggelegen gebieden continu overstroomd. In de jaren 1421 – 1551  werd rondom het centrale deel van Gastel geleidelijk een slikken en gorzengebied opgebouwd. Dit heeft ook tot de robuuste afzetting van rivier- en zeeklei in deze polders geleid. Naarmate die gronden hoger werden, werden ze vóór 1490 alweer intensief gebruikt.

 

In 1458 kwam Gastel definitief toe aan Bergen op Zoom, in die periode onder 4 generaties Heren van Glymes. De nieuwe aanwas leidde tot het besluit om dijken rond het gebied van Gastel aan te leggen. Keizer Karel V geeft op 25 oktober 1550 een octrooi en het indijken van het buitendijkse gors in Gastel kan beginnen. Reeds in de zomer van 1551 was de inpoldering gereed. Doch 13 januari 1552 overstroomde het land weer. In de zomer van 1552 werden de herstel werkzaamheden aan de dijken voltooid. We kennen in het huidige landschap deze dijken nog als Gastelse dijken Zuid, West en Noord  (Dennis Leestraat), St Antoinedijk en Standdaarbuitensedijk.

De Gastelse polder anno 31-12-2019 met op de achtergrond Oud Gastel
De Gastelse polder anno 31-12-2019 met op de achtergrond Oud Gastel

 

Lees verder in: ’s Heer Jansland en Nieuw Gastel

 

terug naar het begin van de pagina

 

Bronverantwoording